Kolyoz veya Kolyos balığı (Scomber Japonicus), uskumrugiller familyasına ait göçmen bir balık türüdür. Uskumrugiller familyasından olan Kolyoz sıklıkla Uskumru balığı ile karıştırılmaktadır. Türkiye’de batı Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Marmara denizinde yaşarlar. İngilizce adı ise Chub Mackerel’dır.
Kolyoz Balığı Hakkında Bilgiler
Uskumrugiller familyasından olan kolyoz, vücut yapısı, zengin besin değerleri ve tat bakımından uskumruya çok benzemektedir. Renk ve sırttaki zigzag şekilleri bakımından Uskumrudan ayırt edilebilir. Kolyoz balığı ülkemizde Kolyos veya Çiroz olarak da isimlendirilmektedir ve pelajik balık türlerindendir.
Bu türün Pasifik okyanusunda avlananlarına “Pacific Mackerel”, Atlantik Okyanusunda avlananlarına “Atlantic Chub Mackerel” adı verilir.
| Bilimsel Sınıflandırma |
|---|
| Sınıf: Actinopterygii (Işınsal yüzgeçliler) |
| Takım: Perciformes (Levreksiler) |
| Familya: Scombridae |
| Cins: Scomber |
| Tür: Japonicus |
| Diğer Dillerde Kolyoz İsimleri |
|---|
| İngilizce: Chub Mackerel, Atlantic Mackerel, Pasific Mackerel, Big Eyed Mackerel |
| Almanca: Blasenmakrele, Japanische Makrele, Mittelmeer-Makrele |
| Yunanca: Kolios, Scoumbri, Κολιός |
| Fransızca: Bis, Hareng du Pacifique, Cugüu, Maquereau |
| Rusça: Skumbrii, Afrikanskaya skumbriya, Atlanticheskaya skumbriya |
Kolyoz Balığı: Görünümü
- Vücudunun görünümü uskumruya göre daha uzun ve yuvarlaktır.
- Gözleri uskumru balığına göre daha iridir.
- Sırtı mavi renktedir ve enine doğru dalgalı şekilleri vardır.
- Karın kısmı gümüşi sarıdır ve koyu renkte benekleri vardır.
- İki sırt yüzgeci vardır. Birinci sırt yüzgeci daha dik ve üçgen şekildedir. İkinci kuyruk yüzgeci ise daha küçüktür.
Kolyoz Balığı: Biyolojisi
- Boyutları ortalama 20-30 cm’dir, maksimum 65 cm’ye kadar ulaşabilirler
- Ağırlıkları ise ortalama 300-500 gram civarındadır. Yetişkinler ise 1.6 kg ağırlığındadır.
- Bildirilen en yüksek ağırlığı: 2.9 kg (Ref)
- Yaşam süreleri ortalama 18 yıldır.
- Üreme dönemleri Ağustos ve Eylül aylarıdır.
- Yumurtlama çoğunlukla 15° ila 20° C su sıcaklıklarında gerçekleşir.
- Dişi kolyozlar 100.000 ila 400.000 arasında değişen yumurta sayısına sahiptirler, boyutlarına bağlı olarak bir kaç seferde yumurtalama yaparlar ve bu yumurtalar genellikle 4 ila 5 gün içinde çatlar.
- Yetişkin kolyozlar soğuk aylarda gün boyunca dibe yakın yüzer. Sıcak aylarda ise suyun 25-30 kulaç aşağısında yüzerler.
- Kıyıya ilkbahar ve yazın başlarında yaklaşırlar.
- Kolyoz balığı özellikle karides, kalamar, kopepod ve kril gibi kabuklularla yoğun bir şekilde beslenir.
Korunma durumu: Asgari Endişe (Stabil)
Kolyoz Balığı: Besin Değeri
Kolyoz balığı zengin bir omega-3 kaynağıdır. Omega-3 kaynağı ise her insan için gerekli olan kalp sağlığını ve beyin gelişimini destekleyen faydalı bir maddedir. 100 gramlık bir kolyoz balığında 158 gram kalori bulunmaktadır. Kolyoz balığı besin değeri yüksek, yağ oranı düşük bir balıktır. Özellikle sporcuların tüketebileceği Kolyoz balığı, protein açısından yüksek değerlere sahiptir. 100 gramlık bir kolyoz balığında 40 gram protein bulunmaktadır. Bunlara ek; A vitamini, C vitamini, kalsiyum ve demir açısından oldukça zengin bir balık türüdür.
Aşağıdaki tablolarda 100 gramlık bir kolyoz balığının besin ve vitamin değerleri verilmiştir.
| Kolyoz Besin Değeri Tablosu | |
|---|---|
| Porsiyon Miktarı: 100 g | |
| Kalori (kcal) 158 | |
| Toplam yağ 12 g | |
| Kolesterol 16 mg | |
| Sodyum 4 mg | |
| Karbonhidrat 0 g | |
| » Diyet Lifi 0 g | |
| Protein 40 g |
| Kolyoz Vitamin Değeri Tablosu |
|---|
| A Vitamini 1 g |
| Kalsiyum 2 g |
| C Vitamini 3 g |
| Demir 6 g |
| Omega 3 1.6 g |
Kolyoz Balığı Faydaları Nelerdir? ✅
Düzenli olarak haftada 2 veya 3 kez tüketildiğinde insan sağlığına karşı olumlu etkileri olan kolyofaydaları;
- Kolyoz balığı kalp ve damar sağlığına faydalı bir balık türüdür.
- İçerdiği omega-3 kaynağı ile hafızayı güçlendirir.
- Zengin A ve C vitamini sayesinde kış hastalıklarından koruyucu özelliği vardır.
- Çocukların kemik gelişiminde etkilidir.
- Anemiyi önlemeye yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kolyozu uskumrudan ayıran en önemli fark göz boyutudur. Uskumru balığının gözleri daha küçüktür, kolyozun ise daha büyüktür. Kolyoz daha tombul görünür yani yuvarlaktır, uskumru ise daha yassıdır. Kolyozun labirent gibi sırt desenleri varken uskumruda düzdür. Ve kolyoz beneklidir.
Uskumru balığının rengi açıktır, Kolyozun ise daha koyudur.
Türkiye sularında batı Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Marmara denizinde yaşarlar. Buna ek olarak Kuzey Atlantik Okyanusu’nun her iki tarafında da bulunur.
Kolyoz balıkları, özellikle karides, kalamar, kopepod ve kril gibi kabuklularla beslenir. Bu balığın olta avcılığında ise genellikle çimçim, sülünez ve mamun kullanılır.
Kolyos balıkları ortalama 18 yıl yaşar.
Kaynakça
- Yaşam Ansiklopedisi – Kolyoz “eol.org.tr“
- Britannica – Chub Mackerel “britannica.com“
- Fishbase – Scomber Japonicus, Chub Mackerel “fishbase.se“
- Vikipedi – Kolyoz “tr.wikipedia.org“
- NOAA – Pasific Mackerel “fisheries.noaa.gov/species/pacific-mackerel“
