Hamsi veya Avrupa hamsisi (Engraulis encrasicolus), hamsigiller (Engraulidae) familyasına ait sürüler halinde yaşayan bir balık türüdür. Türkiye’de başta Karadeniz bölgesinde olmak üzere, Akdeniz, Ege ve Marmara denizinde bulunurlar.
Hamsi, “Küçük Sivri Balık” anlamına gelmektedir.
Hamsi Balığı Hakkında Bilgiler
Hamsi, subtropikal iklime sahip denizlerde 0-400 metre derinlik aralığında sürüler halinde yaşayan göçmen bir tuzlu su balığıdır. 21°C su sıcaklığında en iyi uyumu sağlamaktadır. Hamsiler, Ocak ve Mart arasında planktonlar ile beslenmek için sahil kıyılarına yaklaşırlar. Gündüz saatlerinde 30-40 m. derinlerde, gece vakitlerinde ise yüzeye yakın dolaşırlar. En fazla Karadeniz, Azak Denizi, Marmara Denizi ve Akdeniz bölgesinde yaşamaktadır. Hamsi balığı, Süveyş Kanalı, Süveyş Körfezi, Norveç ile Londra arasında olan Avrupa kıyıları ve Güney Afrika’da da az miktarda bulunmaktadır.
İnce ve uzun bir gövdeye sahip olan hamsi, ticari açıdan önemli bir balık türüdür. Dünyada 140’ın üzerinde farklı türde hamsi balığı bulunmaktadır ve bazı türlerin ticari önemi büyüktür.
Ayrıca hamsi balığı omega-3 açısından en az uskumru balığı kadar zengindir. Aşağıdaki gönderimizde balıklardaki omega-3 kaynağı ile ilgili detaylar yer almaktadır, dilerseniz inceleyebilirsiniz.
| Bilimsel Sınıflandırma |
|---|
| Sınıf: Actinopterygii (Işınsal yüzgeçliler) |
| Takım: Clupeiformes |
| Familya: Engraulidae |
| Cins: Engraulis |
| Tür: Encrasicolus |
| Diğer Dillerde Hamsi İsimleri |
|---|
| İngilizce: Anchovy, European Anchovy |
| Almanca: Anchovis, Europäische Sardelle |
| Yunanca: Antjúga, Gavros, Γαύρος |
| Fransızca: Amplovo, Anchois |
| Rusça: Анчоус европейский, Khamsa, Hamsa |
Hamsi: Görünümü
- Vücut, ince ve uzundur.
- Alt dudak yoktur.
- Üst çene uzundur.
- Sırtı koyu mavi siyahımsı renktedir
- Karın kısmı açık renklidir.
- Yan tarafları parlaktır.
- Kuyruk yüzgeci ise homoserk’tir.
Homoserk: Kuyruk yüzgecinin her 2 lobunun tüm olarak ya da neredeyse benzer olması anlamına gelmektedir.
Hamsi: Biyolojisi
- Boyutları ortalama 10-15 cm’dir, maksimum 20 cm’ye kadar ulaşabilirler
- Yaşam süreleri ortalama 5 yıldır.
- Yumurtlama zirveleri genellikle daha sıcak aylardadır.
- Dişi hamsiler 1 yaşında olgunluğa erişirler ve 18° – 20 °C sularda, 25 – 60 m aralığında ortalama 40.000 yumurta dökerler.
- Hamsiler Planktonik organizmalar ile beslenir.
Hamsi: Ticari Önemi
Hamsi yağda tuzlanarak veya depolanarak korunabildiğinden ticari açıdan önemlidir ve uzun mesafeli ticaret için yüzyıllardır kullanılmaktadır.
Dünyada bir çok hamsi türü bulunmasına rağmen, ticari avların büyük bir kısmını oluşturan ana beş türü vardır. Bu türler:
- Californian Anchovy (Engraulis mordax)
- European Anchovy (Engraulis encrasicolus)
- Japanese Anchovy (Engraulis japonicus)
- Peruvian Anchovy (Engraulis ringens)
- South African Anchovy (Engraulis encrasicolus)
Yukarıdaki listeden en sık yakalanan balık türü Peruvian Anchovy’dir. Bu tür, 2000’li yıllardan bu yana her sene 9 milyon ton avlanarak, dünyada en çok avlanan balık türü olma rekorunu elinde tutuyor. Ayrıca bilim dünyasında Peruvian Hamsisinin aşırı avlanması, bu türün bulunduğu Güneydoğu Pasifik Okyanusu’nun yırtıcı türleri ve daha geniş besin ağları üzerinde ciddi zararları olacağına dair endişeler var.
Avrupa sularında, hamsinin avı en çok gırgırla veya küçük trollerle yapılmaktadır. Bu tür üzerindeki ticari baskıya rağmen, IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği), onu hala En Az Önem Arz Eden bir tür olarak sınıflandırmaktadır.
Hamsi: Besin Değeri
Aşağıdaki tablolarda 100 gramlık bir hamsi balığının besin ve vitamin değerleri verilmiştir.
| Hamsinin Besin Değeri | |
|---|---|
| Porsiyon Miktarı: 100 g | |
| Kalori (kcal) 210 | |
| Toplam yağ 10 g » Doymuş Yağ 2,2 g » Çoklu Doymamış Yağ 2,6 g » Tekli Doymamış Yağ 3,8 g | |
| Kolesterol 85 mg | |
| Sodyum 3.668 mg | |
| Potasyum 544 mg | |
| Karbonhidrat 0 g | |
| » Diyet Lifi 0 g | |
| Protein 29 g |
| Hamsinin Vitamin Değeri |
|---|
| A Vitamini 40 IU |
| Kalsiyum 232 mg |
| D Vitamini 69 IU |
| B6 Vitamini 0,2 mg |
| Demir 4,6 mg |
| Magnezyum 69 mg |
Hamsinin Faydaları Nelerdir? ✅
Her balık gibi düzenli olarak haftada 2 veya 3 kez tüketildiğinde insan sağlığına karşı olumlu etkileri olan Omega-3 açısından zengin hamsinin faydaları:
- Hamsi kalp ve damar sağlığına faydalı bir balık türüdür.
- İçerdiği omega-3 kaynağı ile hafızayı güçlendirir.
- Gözlerin gelişme duyusunu geliştirerek bulanık görmeyi ve
gözde oluşabilecek katarağı engelliyor. - Çocukların kemik gelişimini destekler.
- Anemiyi önlemeye yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Kötü kolesterölü düşürür.
- Kan basıncını dengeler.
- Kalp ritim bozukluğunu ciddi oranda önler.
- Migrene iyi gelir.
- Ruhsal hastalıklara karşı faydalıdır.
